تۆوی کەتان

تۆوی کەتان بە ئینگلیزی "Flaxseed"، سودەکانی تۆوی کەتان زۆرە و تۆو کەتان لەناو پێکهاتە خۆراکییە بەسوودەکاندا بەدی دەکرێت کە هەر لە کۆنەوە بەکارهاتووە و سودەکانی بۆ تەندروستی مرۆڤ بە دەرکەوتووە.
تۆوی کەتان
تۆو کەتان
بەشی بەکارهاتوو: دەنکەکەی.

مێژوو و سەرچاوەی تۆی کەتان

لە کۆنەوە ناسراوەو لە گۆڕی فیرعەونەکان چنراوی کەتان دۆزراوەتەوە، لەبەر زۆری بڵاوبوونەوەی لە جیهان ناتوانرێ شوێنی سەرەکی دیاری بکرێت.

پێکهاتەکەی

  1. ترشی لینۆلینیکی تیایە کە چەوریەکی ناتێرە کە لە ئۆمیگا 3 هەیە ئەویش لە ماسی سەلەمون و سەردین و ئیسکمبەری و تونا دا هەیە، ئەم جۆرە چەورییە بەرگری دەکات لە چەوریەکی تر کە ناوی (لینۆلیکە) کە هاوکارە بۆ توشبوون بە شێرپەنجەو نەخۆشی دڵ.
  2. ئۆمیگا 3 سوودی زۆرە لەوانە:
  • بەرگری لە نەخۆشی دڵ دەکات.
  • کۆلیستڕۆڵ و چەورییە خراپەکان کەم دەکاتەوە.
  • خوێن شل دەکاتەوە.
  • بەرگری لە شێرپەنجە دەکات و کاتی دروستبوونی قەبارەکەی کەم دەکاتەوە، ئەویش بەهۆی بوونی ترشی فینۆلی تیایدا، ئەو ترشی فینۆلە لە سیر و پاقلەی سودانی و چای سەوز و لیمۆ دا هەیە.
  • میتابۆلیزمی هەندێ لە پرۆتینەکان کەم دەکاتەوە بەهۆی بوونی (Protease inhibitor)، ئەمەش وادەکات کەمتر تووشی شێرپەنجە بێت، ئەمەش لە فاسۆلیا و پاقلە و نۆک و دانەوێڵەی تەواو و شۆفان دا هەیە.
  • ئازاری جومگەو ماسولکە و ڕۆماتیزم کەم دەکاتەوە.

سودی تۆی کەتان و بەکارهێنانی پزیشکی

  1. بەهۆی بوونی ئۆمیگا ٣ ئازاری ڕۆماتیزم و جومگەکان کەم دەکاتەوە ئەویش لەڕێگەی گۆڕینی ڕێڕەوی ماددەی پرۆستاگلاندین کە هۆکاری دروستکردنی ئازارە.
  2. ٨٥٠٠ ساڵە دەنکی کەتان و زەیتەکەی بەکاردێت بۆ چێشت و دروستکردنی ڕۆن.
  3. ڕیشاڵەکەی بەکاردێت بۆ دروستکردنی قوماش و پەت.
  4. بۆ چارەسەری شێرپەنجەی مەمک و سییەکان و پرۆستات باشە.
  5. هەندێ ڕیشاڵی (لیگنانس) کە بەکتریا سوود بەخشەکانی ڕیخۆڵە ئەو ماددەیە وەک بەرگری دژی شێرپەنجە کاربکات.
  6. بۆ کەمکردنەوەی نیشانەکانی پێش بێ نوێژی کەوتن و دوای لە بێ نوێژی کەوتن بەکاردێت و هەروەها ئازارەکانیش کەم دەکاتەوە.
  7. لەڕێگەی کەم کردنەوەی چەوری جۆری خراپ و شل کردنەوەی خوێن بۆ بەرگری لە نەخۆشیەکانی دڵ باشە.
  8. بەکاردێت بۆ جوانکاری لەش (Body buildery) چونکە توانای بەردەوامی ماسولکەکان زیاد دەکات و پاشماوەکانیش بەخێرایی فڕێ دەدات و بەرگری هەوکردن و ئاوسانیش دەکات.
  9. ماسکی تۆوی کەتان یەکێکە لە ماسکە بەسوودەکان بۆ بەهێزکردنی قژ و چارەسەری هەڵوەرینی قژ.
  10. بۆ نەخۆشیەکانی کۆڵۆن و هەوکردنی ڕیخۆڵە باشە و لابەری قەبزیە.
  11. هێمنکەرەوەیەو بۆ سەرئێشە باشە.
  12. بۆ چارەسەری نەخۆشیەکانی کۆئەندامی هەناسە باشە.
  13. ئاستی کۆلیسترۆڵی جەستە دادەبەزێنێت.
  14. بۆ نەخۆشی و هەوکردنی پێست و برین و سووتانی باشە.
  15. هەوکردنی کۆئەندامی میزەڕۆ.
  16. لە کرێمەکانی جوانکاری پێست بەکاردێت.
  17. بۆ چارەسەری خەرفان و کەمبوونەوەی هۆش و بیر باشە.
  18. سیستەمی بەرگری لەش بەهێز دەکات.
  19. بۆ زیادکردنی چالاکی ئاوی نێرینە باشە بە تێکەڵکردنی لەگەڵ هەنگوین.
  20. یارمەتی دابەزینی کێشی زیادەی لەش دەدات.
  21. بۆ چارەسەری نەخۆشی شاهانە باشە.
  22. دەدرێتە مریشک بۆ ئەوەی هێلکەی کەم چەوری بکات.
  23. ئاستی شەکری خوێن کەمدەکاتەوە، و مەترسی تووشبوون بە نەخۆشی شەکرە کەم دەکاتەوە.
  24. مەترسی جەڵتەی دڵ کەمدەکاتەوە.
  25. یارمەتی خانمان دەدات بۆ هەبوونی منداڵ، و باڵانسی هۆرمۆنە مێینەکان جەستە دەکات، و مەترسی شێرپەنجەی مەمک کەم دەکاتەوە.
ئەو کارگانەی خۆراک ئامادە دەکەن دەنکی کەتانیان پشتگوێ خستبوو چونکە بە خێرایی تێکدەچێت و ڤیتامینی b3 کەم دەکات، بەڵام ئەو کێشەیە چارەسەر کرا لەلایەن (پاول ستیت) و ڤیتامینی بی ٦ بۆ زیاد کرد.
دەنکی کەتان بە کاڵی بە برژاوی و سوورکراوەیی دەخورێت و تامی خۆشە و دەکرێتە شۆرباش.

زیانەکانی تۆی کەتان

  • هەرس نەکردن و باوبژ دروستکردن، بەڵام ئێستا لە دەنکی کەتان نان دروست دەکرێت.

چۆنیەتی بەکارهێنانی تۆوی کەتان

ماسکی تۆوی کەتان یەکێکە لە ماسکە بەسوود و کاریگەرەکان و لە ماوەیەکی کەمدا هەست بە گۆڕانکاری دەکەیت.

سودی تۆوی کەتان بۆ قژ

  • قژ لە هەڵوەرین ڕادەگرێت
  • قژ بەهێز دەکات
  • تاڵەکانی قژ ئەستوور دەکات
  • تاڵی قژ پڕ دەکات
  • قژ قورس و خاو دەکات

چۆنیەتی بەکارهێنانی تۆی کەتان بۆ قژ

یەک کەوچک تۆوی کەتان لەناو پەرداخ و نیوێک ئاودا بیکوڵێنە تاکو خەست دەبێتەوە بە تەواوەتی، پاشان لێی گەڕێ تا سارد دەبێتەوە، پاش ساردبوونەوەی لە قژتی دەدەی و مەساج بە پێستی قژت ئەکەیت، و نزیکەی سێ کاتژمێر بە قژتەوە دەیهێڵیتەوە، پاشان تەنها بە ئاو قژت بیشۆ، ئەمە هەفتەی دوو جار ئەنجامی دەدەیت، وە دوای نزیکەی دوو مانگ سوودەکانی دەردەکەوێت.
دەتوانی سیر و زەیتی زەیتون یا زەیتی گەرچەکی تێکەڵ بکەیت.

سودەکانی خواردنی تۆی کەتان بۆ منداڵان

  • ئاستی زیرەکی و گەشەی دەروونی بەرز دەکاتەوە.
  • وزەیەکی باش دەدات بە منداڵ.
  • سەرچاوەی ئۆمیگا ٣ یە کە زۆر پێویستە بۆ منداڵان.
  • سودێکی زۆری هەیە بۆ گەشەی منداڵ و گەشەی مێشک.

چۆنیەتی خواردنی تۆوی کەتان بۆ منداڵان

تۆوەکە باش دەکوتی و لە شووشەیەکی دەکەیت و تێکەڵی ئەو خواردنانەی دەکەیت کە دەیدەی بە منداڵەکەت.

سودەکانی زەیتی کەتان

  • زەیتی تۆوی کەتان سودی زۆرە بۆ دڵ و بۆڕیەکانی خوێن.
  • لێدانی دڵ ڕێکدەخات.
  • پەستانی خوێن دادەبەزێنێت.
  • بۆ دابەزاندنی کێش بەسوودە، لەکاتی خواردنی هەست بە تێری دەکەیت.
  • جەستە لە ژەهر و ماددە زیانبەخشەکان پاکدەکاتەوە.
  • ڕێگری دەکات لە توشبوون بە شێرپەنجە، بەتایبەتی شێرپەنجەی مەمک و هێلکەدان لە ئافرەتاندا، و شێرپەنجەی پرۆستات لە پیاواندا.
  • لەش لە هەوکردن دەپارێزێت، و خانەکانی لەش نوێ دەکاتەوە.
  • چارەسەرە بۆ کەمخەوی.
  • جەستە فێنک دەکاتەوە.
سەرچاوەکان

  1.  سەرپەرشتیارانی ماڵپەڕی زانیاری گشتی
  2. پەرتووکی تەندروستی و ژیان، چۆن وا بکەین خۆراکمان ببێتە خواردن و دەرمان