هندبا و سودەکانی

هندبا بە ئینگلیزی "dandelion" و بە عەرەبی "الهندباء"، هەندبا یەکێکە لە ڕووەکە بەسوودەکان، لە وەرزی زستاندا دەڕوێنرێت بەتایبەتی لە ناوچە فێنکەکان، وە پێکهاتەکەی دەوڵەمەندە بە کانزاو ڤیتامینەکان.
هندبا و سودەکانی
هندبا و سودەکانی
بەشی بەکارهاتوو: ڕەگ و گەڵاکانی.

مێژووی

لەبەشی سەرەوەی گۆی زەوی هەیە لە ناوچە فێنکەکان ولە بەشی خوارەوەی نییە.
عەرەب ناسیویانە لەسەدەی ١٠-١١ ی زاینی و بەهۆی ئەوانیشەوە گەیشتە ئاسیا.
لە کتێبەکانی پزیشکی باسکراوەو هیندیەکان بەکاریان هێناوە بۆ نەخۆشی جگەر.
هەندبا زۆر گرنگە بۆ خۆراکی مێشەنگوین، چونکە زوو پێدەگات و گوڵ دەکات، بەهۆی ئەویشەوە پیتێن لە دارەکان ڕوودەدات، چونکە تامی شیلەکەی شیرینە بۆیە ژمارەیەکی زۆر لە مێشوولە لەدەوری کۆدەبنەوە کە ژمارەیان دەگاتە ٣٩ جۆر مێشوولە.
چۆلەکەو باڵندەی بچکۆلە و بزنیش دەیخوات، بەڵام مەڕو چێل و ئەسپی ئەوروپی بەلایدا ناچن بەپێچەوانەی ئەسپی عەرەبی دەیخوات و لای کەروێشکیش زۆر گرنگە.
بەدرێژایی وەرزی زستان دەچێنرێت.
گەڵاکەی بۆ زەڵاتە بەکاردێت لە وەرزی بەهار لە ڕۆژئاوادا بەتایبەتی گەڵایە ناسک و نوێیەکانی، لە ڕۆژهەڵات وەک شلەش بەکاردێت.
گەڵاکەی لەگەڵ ئاوی لیمۆ و خوێ دەکرێتە ناو سەندەویچ.
زۆرجار ڕەگەکەی وشک دەکرێتەوەو ورد دەکرێت و لەگەڵ (البن) تێکەڵ دەکرێت ولە جیاتی قاوە دەخورێتەوەو ماددەی کۆفاینیشی تیا نیە.

پێکهاتەکەی

  • بەشی زۆری ماددەی تراکساسینە (Taraxacin)ە کە زۆر تاڵە
  • ئەنۆلین (inulin) ماددەیەکی شەکریە و مێشەنگوین بۆ خۆی کێش دەکات
  • ڕەگەکەی نیشاستەی تیا نیە
  • ماددەی (Laevullun) و (Lecithin)
  • بڕێکی زۆر لە ئاسن و کالیسیۆم و سۆدیۆم و پۆتاسیۆمی تیایە

بەکارهێنانی و سوودەکانی پزیشکی

  1. میزکردن زیاد دەکات و هاوکاری توانەوەی بەردە
  2. گەدەو ڕیخۆڵە بەهێز دەکات و هەرس زیاد دەکات و ڕەوانی دەکات
  3. چالاکی جگەر زیاد دەکات و بەرگری لە زەردویی دەکات و چارەسەری هەوکردنی جگەریشە
  4. چارەسەری مایەسیری و خوێن مانەوەی ناو قاچەکان دەکات (الدوالي)
  5. بۆ کەمخوێنی باشە چونکە ئاسنی تیایە
  6. بۆ کەمکردنەوەی خێرایی لێدانی دڵ باشە چونکە سۆدیۆمی کەم تیایەو پۆتاسیۆمی زۆرە
  7. بۆ بەرگری لە نەخۆشی بە شەمێ بوونی جگەر باشە (تشمع الكبد - Liver cirrhosis)
  8. ماددەی کارۆتینۆیدی زۆری تیایە کە سەرچاوەی ڤیتامین (ئەی)یە، بڕەکەی لەوەی ناو گێزەر زیاترە
  9. بۆنی لەش و ئارەقە خۆش دەکات چونکە کلۆرۆفیلی زۆری تیایە
  10. پەستانی خوێن کەم دەکاتەوە
  11. تێکەڵەی هیندباو ڕەگی جینسغ و زەنجەبیل بۆ چارەسەری شەکرە باشە
  12. چایی هیندبا پلەی گەرمی دادەبەزێنێ و تینوێتی دەشکێنێ
  13. بەرگری سەرئێشەو شەقەسەر دەکات
  14. چارەسەرە بۆ کەمخوێنی چونکە ترشی فۆلیکی تیایە
  15. بەرگری شێرپەنجەی گەدەو ڕیخۆڵە دەکات

زیانەکانی هەندبا

ئەوانەی دەرمانی میزکردن وەردەگرن نابێت زۆر بیخۆن چونکە بەکاریگەری هەردووکیان ئاوی لەش کەم دەکەنەوە.
سەرچاوەکان

  1.  سەرپەرشتیارانی ماڵپەڕی زانیاری گشتی
  2. پەرتووکی تەندروستی و ژیان، چۆن وا بکەین خۆراکمان ببێتە خواردن و دەرمان